Jak już sygnalizowałem wcześniej z dniem 1 października 2023 roku wchodzą w życie nowe reguły związane przewodem habilitacyjnym a w szczególności z obowiązkowym kolokwium habilitacyjnym również w naukach chemicznych. Otóż ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw nadaje nowe brzmienie ust. 9 art. 221 Ustawy:
„Komisja habilitacyjna przeprowadza kolokwium habilitacyjne w zakresie osiągnięć naukowych lub artystycznych osoby ubiegającej się o stopień doktora habilitowanego.”
dla nas chemików zmienia się to, że według wcześniejszych reguł Komisja habilitacyjna mogła przeprowadzić kolokwium habilitacyjne. Natomiast dla wniosków habilitacyjnych złożonych począwszy od 1 października 2023 roku powoływane komisje habilitacyjne będą zobowiązane takie kolokwium prowadzić. To nie koniec zmian w art. 221 Ustawy: pojawia się bowiem jeszcze ust. 9b:
„Kolokwium habilitacyjne ma charakter publiczny, z wyłączeniem kolokwium w zakresie osiągnięć, o których mowa w art. 219 ust. 3.”
oraz ust 9c:
„Kolokwium habilitacyjnego nie przeprowadza się, jeżeli co najmniej 2 recenzje są negatywne.”
Brzmienie powyższych norm prawnych nie pozostawia wątpliwości co do zakresu kolokwium habilitacyjnego: „w zakresie osiągnięć naukowych (…) osoby ubiegającej się o stopień doktora habilitowanego” oraz prowadzącego kolokwium – jest to „komisja habilitacyjna”, która ma swojego przewodniczącego. To co niewątpliwe w przypadku kolokwium habilitacyjnego będzie nowością – to jego publiczny charakter. Wyjątkiem od tej reguły będą te osiągnięcia, których przedmiot jest objęty ochroną informacji niejawnych. Warto w tym miejscu zauważyć, że publiczny charakter ma również obrona rozprawy doktorskiej.
Dodatkowo ust. 9c oznacza również, że kolokwium habilitacyjne przeprowadza się – a więc również ustala jego termin (vide infra) – dopiero po otrzymaniu kompletu recenzji. O ile dla nas chemików wydaje się to być naturalnym rozwiązaniem, to w przypadku nauk humanistycznych, społecznych i teologicznej zaczęły pojawiać się pomysły, aby kolokwium habilitacyjne przeprowadzić przed przystąpieniem przez recenzentów do sporządzania recenzji.
Podkreślić należy, że publiczny charakter kolokwium habilitacyjnego skutkuje obowiązkiem opublikowania przez podmiot habilitujący na swojej stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej (BIP) informacji o terminie, miejscu i sposobie przeprowadzenia kolokwium habilitacyjnego (art. 222, ust. 1, pkt 4 Ustawy) i to nie później niż 10 dni przed wyznaczonym terminem przeprowadzenia kolokwium habilitacyjnego (art. 222 ust 1a Ustawy).
Natomiast szczegóły ustawodawca pozostawia do doprecyzowania podmiotom habilitującym. Na przykład publiczny charakter kolokwium może oznaczać, że publiczność pozostaje niemym świadkiem kolokwium, może też oznaczać, że może zadawać pytania w trakcie kolokwium. Wydaje się, że wśród nas chemików w trakcie obron rozpraw doktorskich zakorzeniony jest zwyczaj, że pytania najpierw zadają recenzenci, dalej członkowie komisji doktorskiej albo rady dyscypliny, a dalej pozostali uczestnicy publicznej obrony doktoratu. Naturalnym więc najpewniej będzie przyjęcie podobnej konwencji dla kolokwium habilitacyjnego, choć może bez odczytywania recenzji na głos. Zwięzła prezentacja osiągnięcia habilitacyjnego przez kandydata do stopnia naukowego doktora habilitowanego poprzedzająca pytania od recenzentów i pozostałych członków komisji habilitacyjnej pozwoli w skrócie przedstawić publiczności zakres osiągnięć naukowych, a co za tym idzie i zakres kolokwium habilitacyjnego. Moim zdaniem dobrym zwyczajem akademickim jest swobodna dyskusja naukowa, więc przewodniczący komisji habilitacyjnej pytania od publiczności, dotyczące osiągnięć naukowych kandydata, powinien stymulować jako prowadzący kolokwium habilitacyjne o publicznym charakterze.
Rzeczywistość związana z systemem informatycznym, który użyty będzie do oddawania głosów w wyborach do RDN, sprawia, że konieczne jest zweryfikowanie się i swoich danych na liście osób uprawnionych do głosowania. Narzędzie służące do weryfikacji danych osób uprawnionych do głosowania znajduje się pod linkiem:
https://radon.nauka.gov.pl/pl/wybory_rdn23/home
Każdy wyborca powinien zatem sprawdzić, czy znajduje się na liście wyborców oraz – co jest bardzo ważne – czy podane zostały niezbędne dane: właściwy adres mailowy oraz reprezentowana dziedzina i dyscyplina. Szczegóły zostały opisane w liście dyrektora Rady Doskonałości Naukowej z dnia 30 czerwca 2023 roku. (w załączeniu)
prof. dr hab. Marcin Hoffmann
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
W kolejnym odcinku odpowiedź na pytanie, związane z systemem wyborczym w wyborach do RDN.